Skip to main content

Bij De Wildtshof maken we regelmatig mee dat een paard overlijdt. Wij zien het stervensproces als een logisch vervolg op ouder worden, een natuurlijk proces. Voor veel eigenaren is dit geen dagelijkse kost. Door dit proces te beschrijven en zaken te benoemen wordt het hopelijk wat minder mysterieus en daardoor beter te begrijpen en te accepteren.

Voordat we het stervensproces bespreken staan we even stil bij de besluitvorming daaromtrent. De kwaliteit van leven staat op de eerste plaats. Criteria voor kwaliteit van leven volgens Brambell (1965) Dieren moeten vrij zijn van:

  1. Dorst, honger en onjuiste voeding
  2. Fysiek en fysiologisch ongerief
  3. Pijn verwondingen en ziektes
  4. Angst en chronische stress
  5. Om hun natuurlijke gedrag te vertonen

Sterven is een energetisch proces van het terugtrekken van energie uit het lichaam. Dit is waar te nemen op fysiek, mentaal en sociaal niveau.

Fysiek

  • Kracht en beweeglijkheid nemen af
  • Stofwisseling wordt minder effectief
  • Eetlust neemt af
  • Het paard vermagert

Mentaal

  • Het paard is minder goed bereikbaar (in zichzelf gekeerd)
  • Het paard is onrustig of laat juist berusting zien

Sociaal

  • De gedragsrol binnen de groep verandert. Het paard komt lager in rang of zondert zich af.
  • Zintuigen worden gevoeliger, het paard heeft behoefte aan rust

Wanneer is het juiste moment

Als je je dierbare paard langzaam achteruit ziet gaan, is het lastig om het juiste moment te bepalen wanneer het genoeg is. Wat hierbij kan helpen, naast het kritisch bekijken van de bovenstaande lijst van criteria, is om een persoonlijk lijstje te maken van wat voor jou belangrijk is en waar voor jou de grens ligt. Doe dit wanneer je paard op leeftijd komt, maar nog steeds gezond is. Zo’n lijstje helpt om te voorkomen dat je steeds je grenzen gaat verleggen. Echter het is en blijft een gevoelsbeslissing die heel persoonlijk is.

Iedere eigenaar hoopt dat zijn paard uit zichzelf dood gaat, maar in de afgelopen tien  jaar hebben wij dit op De Wildtshof maar twee keer meegemaakt. Euthanasie is de meest voorkomende doodsoorzaak.
Veel eigenaren vrezen dat ze te vroeg zijn met hun beslissing het paard in te laten slapen. Realiseer je dat “omdenken” ook een optie is: “Niet te laat!” in plaats van “niet te vroeg?” Té lang wachten is niet alleen onprettig voor het paard, maar ook voor de eigenaar.

Hoe gaat euthanasie van het paard precies

Als het dan zover is en het paard gaat sterven, dan zal de dierenarts het paard eerst sederen, zodat het rustig en kalm is. Vervolgens spuit de dierenarts een narcosemiddel in een slagader. Hierdoor zal het paard ‘vallen’. Om dit vallen op een zo goed mogelijke manier te laten verlopen wordt het paard begeleid door de dierenarts en een medewerker van De Wildtshof. Het is nooit helemaal te voorspellen hoe een dier echt neer zal gaan, maar wij doen er alles aan om dit zo rustig en gecontroleerd mogelijk te laten verlopen. In de meeste gevallen lukt dit ook goed.

Het moment van vallen krijgt het paard zelf eigenlijk al niet meer bewust mee, maar het is voor de eigenaar een moeilijk moment. Zodra het paard ligt dient de dierenarts de euthanasie vloeistof toe. Hoe snel dit middel tot de uiteindelijke dood leidt hangt af van de bloedsomloop van het paard. Is die goed dan zal het middel snel het hart bereiken en is het paard met een paar minuten overleden. Soms duurt dit wat langer, als de bloedsomloop trager is, maar het paard beleeft dit niet bewust omdat hij onder narcose is.

Gedurende dit proces kunnen spieren reflexen geven waardoor er bewegingen te zien zijn. Soms kan het paard nog een keer zuchten. Om de dood vast te stellen controleert de dierenarts of het hart daadwerkelijk is gestopt, als laatste controleert hij de  oogreflex. Als de oogreflex weg is dan is het paard overleden.
Bij het overlijden hoort dat de levensenergie (de ziel) het lichaam verlaat. Onze ervaring is dat dat soms heel snel gebeurt en soms wat langer duurt. Dit is een uniek proces, het verschilt per paard en wordt door iedereen anders ervaren. In dit laatste proces zal het paard zijn eigen weg volgen zoals dat bij hem of haar past. Wij blijven altijd bij het paard totdat de ‘levensenergie’ weg is.

Het laatste afscheid

Zodra de dierenarts de dood heeft vastgesteld gaat hij weg.  De eigenaar (en eventuele andere mensen) kunnen dan rustig afscheid nemen. Als zij klaar zijn dan is er voor de andere paarden uit de groep gelegenheid om afscheid te nemen. Allereerst laten wij  eventuele vriendjes bij het overleden paard. Wij vinden het belangrijk dat paarden de gelegenheid krijgen om te beseffen dat hun vriend is overleden en dat ze in alle rust afscheid kunnen nemen.

Na de dood

Er zijn verschillende mogelijkheden om het lichaam na de dood af te voeren. In het artikel ‘Wat gebeurt er met je paard na zijn dood’ zetten we dat voor je op een rij. Het artikel is binnenkort beschikbaar in de kennisbank.

Leave a Reply